জ্ঞানবাপি গোচৰত বাৰাণসী জিলা আদালতে হিন্দুৰ সপক্ষে ৰায় দি মাটিৰ তলত পূজা কৰাৰ অনুমতি দিয়ে। এই বেছমেণ্টটোক ‘ব্যাস জীৰ বেছমেণ্ট’ বুলিও কোৱা হয়। আচলতে ব্যাস পৰিয়াল কাশী বিশ্বনাথ মন্দিৰৰ সৈতে জড়িত এটা প্ৰাচীন পৰিয়াল। মন্দিৰৰ ৰক্ষণাবেক্ষণ আৰু পৰিচালনাৰ ক্ষেত্ৰত ব্যাস পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে।
জ্ঞানবাপী মছজিদ কমপ্লেক্সৰ সৈতেও ব্যাস পৰিয়ালৰ গভীৰ সম্পৰ্ক আছে। কোৱা হয় যে কাশী বিশ্বনাথ মন্দিৰ ভাঙি মছজিদ নিৰ্মাণ কৰাৰ পিছতো ব্যাস পৰিয়ালে বেছমেণ্টত পূজা অব্যাহত ৰাখিছিল। এই বেছমেণ্টত মন্দিৰৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ধন-সম্পত্তি আৰু ধ্বংসাৱশেষো আছিল। জ্ঞানবাপী মছজিদক মন্দিৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিবলৈ ব্যাস পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে কেইবাখনো আইনী যুদ্ধত লিপ্ত হৈছে।
তেওঁৰ নামেৰে ব্যাস ৰূমটো নামকৰণ কৰা হৈছে।ব্যাস পৰিয়ালে জ্ঞানবাপি কমপ্লেক্সৰ ৰক্ষণাবেক্ষণ আৰু পৰিচালনাৰ কামত নিয়োজিত হৈ আহিছে। আনকি ১৮৮০ চনত জ্ঞানবাপি কমপ্লেক্সটো মছজিদলৈ ৰূপান্তৰিত হোৱাৰ সময়তো ব্যাস পৰিয়ালে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। পৰিয়ালটোৱে কেইবাটাও গোচৰত যুঁজি অৱশেষত ২০২৩ চনত এলাহাবাদ উচ্চ ন্যায়ালয়ে জ্ঞানবাপী কমপ্লেক্সৰ জৰীপৰ নিৰ্দেশ দিয়ে। জ্ঞানবাপী মছজিদক মন্দিৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিবলৈ পণ্ডিত কেদাৰনাথ ব্যাসেও আৱেদন দাখিল কৰিছিল।
দীন মহম্মদ নামৰ এজন ব্যক্তিয়ে জ্ঞানবাপী মছজিদ আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে থকা মাটিৰ ওপৰত নিজৰ অধিকাৰ দাবী কৰিছিল। কিন্তু বাৰাণসীৰ অতিৰিক্ত দেৱানী ন্যায়াধীশে ইয়াক মছজিদৰ ভূমি হিচাপে গ্ৰহণ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। ইয়াৰ পিছত বিষয়টো এলাহাবাদ উচ্চ ন্যায়ালয়লৈ যায়। ১৯৩৭ চনত এলাহাবাদ উচ্চ ন্যায়ালয়ে নিজৰ সিদ্ধান্তত কৈছিল যে মছজিদৰ গাঁথনিৰ বাহিৰে বাকী মাটিত ব্যাস পৰিয়াল আৰু বাবা বিশ্বনাথ মন্দিৰৰ অধিকাৰ থকা বুলি ৰায় দিয়ে ।
১৯৯৩ চনৰ ডিচেম্বৰৰ আগতে হিন্দু আৰু মুছলমান উভয়েই চৌহদত পূজা কৰিবলৈ গৈছিল। কিন্তু ইয়াৰ পিছত এই পূজা কৰা চৌহদত পূজাৰী ব্যাসজীক প্ৰৱেশ কৰাত বাধা দিয়া হ’ল।
শেহতীয়াকৈ জ্ঞানবাপী মছজিদৰ ভিতৰত জৰীপ কৰি ব্যাস পৰিয়ালে দাবী কৰিছে যে মছজিদৰ ভিতৰত মন্দিৰৰ বহু অৱশিষ্ট উদ্ধাৰ হৈছে। এই দাবীৰ পিছতে জ্ঞানবাপী মছজিদক মন্দিৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰাৰ বাবে পুনৰ আইনী যুঁজ আৰম্ভ কৰিলে ব্যাস পৰিয়ালে। জ্ঞানবাপীত কাশী বিশ্বনাথ মন্দিৰৰ অৱশিষ্ট আছে বুলি ব্যাস পৰিয়ালে দীৰ্ঘদিন ধৰি বিশ্বাস কৰি আহিছে। এই পৰিয়ালটোৱেও জৰীপত অংশ লৈ মন্দিৰৰ অৱশিষ্ট পোৱা বুলি দাবী কৰে।
FAQ
1. What is the Gyanvapi Mosque?
- The Gyanvapi Mosque is a historical mosque located in Varanasi, Uttar Pradesh, India. It is situated near the famous Kashi Vishwanath Temple.
2. What is its historical significance?
- The mosque was built by Mughal Emperor Aurangzeb in 1664 after demolishing a Hindu temple believed to be the original Kashi Vishwanath Temple.
3. Why is it controversial?
- The mosque is controversial due to its construction on the site of a Hindu temple. The destruction of the temple and the construction of the mosque have been a source of tension between Hindu and Muslim communities for centuries.
4. Has there been any legal dispute regarding the site?
- Yes, there have been legal disputes over the site. The Gyanvapi Mosque stands adjacent to the Kashi Vishwanath Temple, and various Hindu organizations have campaigned for the mosque’s demolition and the reconstruction of the temple.
5. What is the current status of the mosque?
- The mosque still stands, and it is under the management of the Sunni Central Waqf Board. The issue remains politically sensitive and has not been fully resolved.
6. Is the mosque open to visitors?
- Yes, the mosque is open to visitors for prayers and tourists for sightseeing. However, visitors should be respectful of its religious significance to the Muslim community.
7. What efforts have been made to resolve the dispute?
- Various attempts at reconciliation and compromise have been made over the years, but a permanent resolution has not been achieved. The issue remains a point of contention in Indian society.
6.What is the Gyanvapi Mosque and where is it situated?
- The Gyanvapi Mosque is a historical mosque located in Varanasi, Uttar Pradesh, India. It is situated near the famous Kashi Vishwanath Temple.
